Yukarı
100345

Deniz Kaplumbağaları Zorlukları Nasıl Atlatıyor?

23 Aralık 2011 13:10

Gündüzleri 60 dereceye ulaşabilen yüzey sıcaklığından korunmak için 50 cm'lik kumun altındaki yumurtanın kabuğunu, gecenin karanlık olduğunu umarak kıran deniz kaplumbağası yavrusu, kardeşleriyle omuz omuza yukarıya tırmanarak kumun yüzeyine çıkar. Kumsalın gerisinde konut, turizm tesisi, yol aydınlatmaları, kamp ateşleri, araç ışıkları gibi yapay ışık kaynakları yoksa ve yengeç, kuş, tilki gibi doğal avcılarıyla karşılaşmazsa iki-üç dakika içerisinde hızla denize ulaşır. Evrim süreci içerisindeki bilgiyle, ay ışığı olmasa dahi deniz üzerinde oluşan parlaklığı algılayarak denizi bulur, ancak kumsal gerisinde denizde oluşan parlaklıktan çok daha güçlü olan yapay ışıklar deniz yerine bu ışık kaynaklarına yönelmesine neden olur. Bunun sonucunda onu bekleyen iki olasılık vardır: Ya doğal avcıları tarafından öldürülür ya da sabah güneşinde kalıp kuruyarak ölür. Türkiye kıyılarında, sayıları yıllık ortalama 2 bine ulaşan Caretta caretta ve 650'yi bulan Chelonia mydas yuvasından çıkan binlerce yavru denize ulaşmaya çalışıyor. Bir ergin dişinin aynı sezonda dört kez yuva yaptığını kabul edersek, Türkiye kumsallarında yılda 500 C. caretta ve 160 C. mydas dişisi yuvalıyor. Ancak sevimli kaplumbağa yavruları için, yuvadan çıkıp denize ulaşmak yaşamayı garantilemek anlamına gelmiyor. Kıyıda onları bekleyen avcı balıklardan kurtulabilmek için 24 saat boyunca açık denize doğru yüzmek zorundalar. "Yüzme çılgınlığı" denilen bu davranışları sayesinde, avcıların daha az olduğu açık denizlere ulaşmaya çalışıyorlar... Deniz kaplumbağaları yaklaşık 110 milyon yıldır yeryüzünde yaşıyor; insanoğlunun geçmişiyse 2-3 milyon yıldan öncesine gitmiyor. Deniz kaplumbağalarının Dünya denizlerinde yaşayan sekiz türünden ikisi Türkiye'nin Akdeniz kıyılarında yuva yapıyor: Hepimizin yakından bildiği Caretta caretta "İri başlı deniz kaplumbağası" ve Chelonia mydas yani "Yeşil deniz kaplumbağası". Son 50 yıldır, hızla artan insan nüfusuna paralel gelişen sanayileşme, endüstrileşme, turizm faaliyetleri gibi etkenlere bağlı olarak yuvalama habitatları olan kumsalların doğal özelliklerini yitirmesi, deniz kirliliği, balıkçılık faaliyetlerindeki tesadüfi yakalanmalar ve ölümler nedeniyle deniz kaplumbağaları nesillerini devam ettirememe tehlikesiyle karşı karşıya. Dünya denizlerinde yaşayan deniz kaplumbağası türlerinin tümü Uluslararası Doğa Koruma Birliği-IUCN tarafından Nesli Tehlike Altındaki Türler kategorisinde yer alıyor. Barselona, Bern ve CITES gibi uluslararası sözleşmelere imza atan Türkiye de, deniz kaplumbağaları ve yaşam alanlarını korumayı taahhüt eden ülkeler arasında yer alıyor. Akdeniz'deki deniz kaplumbağalarının neslini sürdürebilmesi önemli yuvalama alanlarının bulunduğu Yunanistan, Türkiye, Kıbrıs gibi ülkeler ve önemli beslenme, kışlama ve göç alanlarına sahip Tunus, Libya, İtalya, İspanya gibi ülkelerin bu türleri korumadaki başarısına bağlı. Akdeniz'de yuva yapan Caretta caretta nüfusunun yüzde 50'si, Chelonia mydas nüfusunun ise yüzde 75'i Türkiye kıyılarını kullanıyor. C. caretta, Türkiye'nin batı ve orta Akdeniz'deki kumsallarda (Ekincik, Dalyan, Dalaman, Fethiye, Patara, Kale, Kumluca, Çıralı-Olimpos, Belek, Kızılot, Demirtaş, Gazipaşa, Anamur ve Göksu Deltası kumsalları), C. mydas ise doğu Akdeniz kıyılarında (Alata, Kazanlı, Akyatan, Sugözü-Yumurtalık ve Samandağ kumsalları) yuvalıyor. Her iki deniz kaplumbağasının da Türkiye'deki yuvalama alanlarının toplam uzunluğu yaklaşık 204 km'ye ulaşıyor. Araştırmalar C. caretta yuvalamaları için Dalyan, Kumluca, Belek, Kızılot ve Anamur'un, C. mydas yuvalamaları içinse Kazanlı ve Akyatan'ın, Türkiye'deki "Birinci Derecede Önemli Yuvalama Alanları" olduğunu gösteriyor. Akdeniz'deki deniz kaplumbağaları dünyada diğer bölgelerde yaşayan deniz kaplumbağalarından genetik olarak kısmen izole olmuş türler. Bu durum, tesadüfen giriş çıkışlar dışında, Akdeniz'de yaşayan deniz kaplumbağalarının yuvaladıktan sonra okyanuslara gitmediğini, diğer bölgelerde yaşayan deniz kaplumbağalarının da Akdeniz'e gelmediğini gösteriyor. Akdeniz sahillerinde yumurtadan çıkıp tuzlu sulara ulaşabilen yüzlerce deniz kaplumbağası arasından hayatta kalabilenler ise nesillerini devam ettirebilmek için yıllar sonra doğdukları sulara dönüyor. Aradan yaklaşık 25 yıl geçtikten sonra hayatta kalmayı başaranlar oldukça az. Erginleşen dişiler tarafından kumsala bırakılan yumurtaların binde iki ya da üçü ancak erginliğe ulaşabiliyor. Şanslı olup erginliğe ulaşanlar çiftleşmek için mart-nisan-mayıs aylarında kıyıya yaklaşıyor. Ergin dişiler çiftleşme sonrası depoladıkları spermleri kullanarak haziran-temmuz-ağustos aylarında 12-13 gün aralıklarla ortalama dört kez, bazen de yedi-sekiz kez kumsala çıkıp açtıkları çukurlara ortalama 100 yumurta bırakıyor. Bu sayı hiç de az sayılmaz. Ama deniz kaplumbağalarında kuş ve memelilerde olduğu gibi yumurta ya da yavru bakımı söz konusu olmadığı için, doğada kaderine terk edilen bu yumurtalardan daha fazla birey çıkması tamamen, neslin devamını sağlayabilmek için evrim sürecinde kazanılan bir özellik olarak açıklanabilir.



Yorumlar

Bu haberde yorum bulunmamaktadir.

Yorum Ekle


Diğer Haberler

ABD'den kalkan uçaklar Orta Doğu yolunda: İran'a saldırı yakın mı?

ABD, İran ile İsrail arasındaki savaş büyürken 31 hava tankerini ve onlarca savaş uçağını Avrupa üzerinden Orta Doğu’ya sevk etti. Trump'ın “ateşkes yetmez” çıkışının ardından yapılan bu ...

PKK'nın İran kolu: 'İsrail'le birlikte İran'a karşı savaşmaya hazırız'

PKK’nın İran kolu PJAK’ın lideri Hüseyin Yazdan Banah, İsrail’in İran’a yönelik olası saldırılarını desteklediklerini belirtti. “Hazırız” diyen PJAK, çatışmalara katılma sinyali verirken ...


İranlılar ajanları üç kıyafetinden tespit ediyor

İsrail'le yaşanan çatışmaların ardından İran'da casusluk şüphesiyle çok sayıda kişi gözaltına alındı. Tahran yönetimi, halkı açıkça uyararak 'şüpheli kişilere dair' detaylı profilleri pay...

5.000 yıllık Mısır kitabından insanlığa tüyler ürpertici uyarı

Mısır'daki bir mezarda keşfedilen 5.000 yıllık antik bir el yazması, medeniyetin sonuyla ilgili tüyler ürperten uyarılarda bulunuyor. Saqqara bölgesindeki tarihi mezarlıklarda yürütülen a...


ABD Başkanı Trump, Macron'un açıklamalarını yalanladı

ABD Başkanı Donald Trump, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un kendisinin Kanada'daki zirveden "İsrail ile İran arasında bir ateşkes üzerinde çalışmak için erkenden ayrıldığı" yönündek...

ABD'nin İsrail Büyükelçiliği uyardı: 'Sığınaklarda kalmaya devam edin'

ABD'nin İsrail Büyükelçiliği, İsrail ile İran arasında tırmanan gerilim nedeniyle tüm büyükelçilik çalışanlarına ve ailelerine, "ikinci bir duyuruya kadar sığındıkları güvenli yerlerde ka...


İran’dan İsrail’e yeni saldırı dalgası: Tel Aviv ve Hayfa hedefte

İran, İsrail’e yönelik yeni bir füze ve İHA saldırısı başlattı. Hayfa’daki Bazan Rafinerisi vuruldu, üç kişi hayatını kaybetti. İran lideri Hamaney “Siyonist rejime galip geleceğiz” mesaj...

ABD ile İran Arasında Kritik Görüşme Gündemde

ABD ile İran arasında nükleer kriz ve İsrail gerilimi odaklı bir görüşme yapılması gündemde. Trump yönetimi, Witkoff-Erakçi temasını bu hafta içinde gerçekleştirmeyi değerlendiriyor. İsra...


Trump Zirveyi Yarıda Kesti, Ülkesine Dönüyor!

ABD Başkanı Trump, artan İsrail-İran gerilimi nedeniyle G7 Zirvesi’ni erken terk ediyor. Zirvede İngiltere ile önemli bir ticaret anlaşması imzalayan Trump, bu gece Washington’a dönüyor. ...

SOSYAL MEDYA


MAGAZİN

Sinem Kobal'dan romantik paylaşım... 'İyi ki doğdun sevgilim'

Sinem Kobal, kendisi gibi oyuncu eşi Kenan İmirzalıoğlu'nun doğum gününü sosyal medya hesabından paylaştığı romantik karelerle kutladı. Oyuncu Sinem Kobal 2016 yılında meslektaşı Kenan İm...

TEKNOLOJİ

EDİTÖR'ÜN SEÇTİKLERİ

Şekerli kahve içenler dikkat! Korkutan ölüm riski detayı

Bilim insanlarının yaptığı son araştırma kahvenin yeni boyutlarını gözler önüne serdi. Kahve tiryakilerini ilgilendiren önemli detay ortaya çıktı. ABD’de Tufts Üniversitesi’ne bağlı Gerald J. ve Dorothy R. Friedman Beslenme Bilimi ve Politikası Okulu tarafından yürütülen yeni bir araştırma, kahve tüketiminin ölüm riskiyle olan bağlantısının, içine eklenen şeker ve doymuş yağ miktarına göre değişiklik gösterdiğini ortaya koydu.

ÇOK YORUMLANANLAR

ÇOK OKUNANLAR