Küresel Ticarette Rekor Daralma

Dünya Ticaret Örgütü, geçen yıl küresel ticaret hacminin 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana en yüksek oranda yüzde 12.2 daraldığını açıkladı. Türkiye en büyük 23. ithalatçı.
Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) yıllık raporu küresel ticaretin 2008’in son çeyreğinde patlak veren ve geçen yıl birçok ekonomide daralmaya yol açan küresel krizden ağır hasar aldığını ortaya koydu. Rapora göre 2008’de yüzde 6.4 büyüyen küresel ticaret hacmi, 2009’da daha önce benzeri görülmemiş şekilde yüzde 12.2 küçüldü. DTÖ raporunda 2010’da yüzde 10’luk bir toparlanma beklendiği belirtildi.

Toparlanmada, DTÖ’ye 2001 yılında dahil edilen Çin’de ekonomideki büyüme ve ithalata olan büyük talebin etkili olması öngörülüyor.
Türkiye, rapordaki verilere göre dünyanın en büyük 23. ithalatçı ülkesi olurken; hizmet ihracatında geçen yıla kıyasla bir basamak yükseldi ve 26. oldu. Gümrük Birliği üyesi Türkiye, “AB içi ticaret hariç” dünya ihracatında da geçen yılki sırasını koruyarak 22. ülke oldu. Rapora göre Türkiye 2009’da 141 milyar dolarlık ithalat yaptı, dünya ithalatından yüzde 1.1 pay aldı ve ithalatı bir önceki yıla göre yüzde 30 azaldı. Türkiye ithalatta Birleşik Arap Emirlikleri, Tayland, Brezilya, Malezya, İsveç, Çek Cumhuriyeti ve Suudi Arabistan’ın önüne geçmiş oldu.

Emtia ithalatında ABD lider
Rapora göre dünyanın bir numaralı emtia ithalatçısı ABD, 1.6 trilyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. ABD’nin dünya ithalatındaki payı yüzde 12.7 oldu. ABD’nin ithalatında 2008’e göre yüzde 26’lık düşüş gerçekleşti. İthalatta dünya ikincisi ise yine 1.6 trilyon dolarla Çin oldu. İhracat cephesinde ise Avrupa Birliği (AB) ve Çin, ABD’yi geride bıraktı. İlk sıraya yerleşen ABD, kendi bölgesi haricine toplam 1.5 trilyon dolarlık ihracat gerçekleştirerek dünya pastasından yüzde 16.2 pay aldı. İkinci Çin ise 1.2 trilyon dolarlık ihracatla yüzde 12.3 pay aldı.
En büyük hizmet ihracatçıları dünya hizmet ihracatının yüzde 14.2’sini gerçekleştiren ABD, yüzde 7.2’sini gerçekleştiren İngiltere ve yüzde 6.5’lik pay alan Almanya oldu. Türkiye 33 milyar dolarlık hizmet ihracıyla yüzde 1 pay aldı. Türkiye sırasını yükseltmesine karşın, hizmet ihracatı önceki yıla göre yüzde 6 azaldı.

T-BRIC’te ayrışma göze çarpıyor
DTÖ raporu, gelişmekte olan ülkelerin lokomotifi olarak görülen Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in yer aldığı BRIC grubuna Türkiye’nin de dahil edilmesiyle oluşan T-BRIC’in ticaret eğilimlerinde gözle görülür bir ayrışmaya işaret ediyor.
Hindistan ve Rusya’nın emtiada hem ithalatı hem ihracatı artarken, diğer ülkelerde ekonomik durgunluğa bağlı bir gerileme söz konusu. Gelecek yıl DTÖ’ye üye olmak için müzakereleri sürdüren Rusya’nın emtia ihracatındaki artış büyük oranda doğalgaz ve petrolden kaynaklandı. Rusya, 2008’de 341 milyar dolar ile bu kaynakları en çok ihraç eden ülke olmuştu. Hindistan ise geçen yıl gerçekleştirdiği 135 milyar dolarlık ithalatla bu kategoride dünya yedincisi oldu.
Raporda ayrıca bu yıl; yakıt, orman ürünleri, maden ve balıkçılıktan oluşan doğal kaynaklar ticaretine geniş yer ayrıldı. Ülke yönetimleri doğal kaynak ticaretinde daha çok işbirliği yapmaya davet edilirken, ithalat kotalarının ve ihracata yönelik kısıtlamaların azaltılması gerektiğine vurgu yapıldı. raporda, “Kısıtlı doğal kaynaklar dikkatle kullanılmalı. İşbirliğine yanaşmayan ticaret politikaları küresel refah üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir” dendi.
Doğal kaynak ticareti konusunda özellikle Çin şimşekleri üzerine çekiyor. Daha önce Avrupa Birliği, Meksika ve ABD, Çin’in hammadde ithalatına haksız kısıtlamalar getirdiği gerekçesiyle DTÖ’ye başvuruda bulunmuştu.