EURO’nun Sorunu Siyasi

Avrupa ülkelerinin ortak para birimi olarak euro’nun yaratıcılarından biri Otmar Issing’in euro’nun parasal ancak siyasi olmayan bir birlik sağladığı sözlerine yer veren Soros, katılımcı ülkelerin ortak bir merkez bankası kurduğunu ancak vatandaşlarını ortak bir yetkilinin vergilendirmesine karşı olduklarını ifade etti.

Maastricht Anlaşması’nda belirlenen ilkenin Alman parlamentosunda son derece farklı yorumlandığı örneğini veren Soros, şimdi euro’nun hassasiyetinin test etme vaktinin geldiğine işaret etti.

Atı görmeden at yarışı
Tam yetkili bu para biriminin hem bir merkez bankası hem de bir hazineye ihtiyacı olduğun anlatan Soros, bu hazinenin günlük olarak vatandaşları vergiye tabi tuttuğunu, ancak önemli olanın kriz zamanlarında da ulaşılabilir olması gerektiğini hatırlattı.
Soros, mali kriz zamanlarında merkez bankasının piyasaya para likidite sağlaması gerektiğinin altını çizerek, sorunların çözümünde ancak Hazine’nin etkili olabileceğini ifade etti. Euro’nun kuruluşunda herkesin sorumlu olduğun anımsatan Soros, Issing’in “Siyasi birlik oluşturmadan parasal birlik yaratmanın atı görmeden at yarışı oynama” benzetmesine de yer verdi. 

Soros, Yunanistan’dan yayılarak tüm euro bölgesini zorlayan son finansal krizi değerlendirdiği yazısında şu ifadeleri kullandı: “İşte AB de sınırı ama siyasi olarak ulaşılabilir hedefler ve zamanlamalar ortaya koyarak, bunların yeterli olmayacağını ve daha çok adım atılması gerektiğini çok iyi bilerek atı görmeden kartları oynadı. Ancak şimdi birçok nedenden ötürü bu sürecin sonuna gelindi.
AB mevcut durumunu büyük oranda değiştirmek zorunda. Aynı şey euro için de geçerli. 2008 krizi üye ülkelerin bankalarının kendilerini diğerlerinden bağımsız olarak kurtarması gerektiğini ortaya koydu. Yunanistan borç krizi ise konuyu yeniden gündeme getirdi. Eğer üye ülkeler ileriye doğru adımlar atmazlarsa, euro ortadan kalkabilir.” 

Önceki Yunan hükümetlerinin Maastricht kararlarını çiğnediğini anlatan Soros, geçen ekimde seçilen Papandreu hükümetinin GSYH’ye oranı 12.7 olan bir bütçe açığını ortaya çıkararak Avrupalı yetkilileri ve piyasaları şok ettiğini yazdı. Soros, Yunanistan’ın, sıkı maliye politikası uygulasa da içinde bulunduğu durumu yardım olmadan atlatamayacağını savundu.

Almanya haylaz ortağın cebi olmak istemiyor
Yunanistan’ın bonolarının yeniden finanse edilmesinin en etkili çözüm olacağını savunan Soros, ülkenin borcunun yüzde 75’inin bu sayede kurtarılabileceğini ifade etti. Böylece borç maliyetlerini düşereceğinin altını çizen Soros, bu durumun IMF’nin şartlı kredi dağıtmasıyla aynı anlama geleceğine de işaret etti. Ancak bu seçeneğin Almanya’nın “haylaz ortaklarının cebi” olmayı reddetmesi nedeniyle mümkün olmadığını savunan Soros, geçici önlem anlaşmalarının finanse edilmesi gerektiğine işaret etti. Papandreu hükümetinin “geçmiş sömürüleri düzeltmeye ve kamuoyu desteğini almaya kararlı” olduğunu ifade eden ünlü yatırımcı makalesinde şunları kaydetti:

“Eski hükümetin savunucularından büyük protesto ve dirençlerle karşı karşıyalar ancak halk, bütçedeki yanlışları -ki yüksek sayıdalar, gidermek için tasarruf programını kabul etmeye hazır görünüyor. Geçici önlem anlaşmaları Yunanistan için yeterli olacak ama İspanya, İtalya, Portekiz ve İrlanda ne olacak? Euro bölgesine bu şekilde yardım edilmesi için çok büyük bir bölümünü oluşturuyorlar. Yunanistan’ın ayakta kalması euro bölgesinin geleceğinin ne olacağı sorusunu yanıtlamayacak. Bu kriz çözülse bile bir sonraki krizde ne olacak? Neye ihtiyaç olduğu ortada: Daha etkili bir gözetim ve koşullu yardım için kurumsal düzenlemeler.” 

İstikrarlı bir euro piyasasının herkesin dileği olduğunu ifade eden Soros, “Asıl sorun siyasi iradenin bu adımları atıp atamayacağı” diye yazdı.