Anzak Koyu'nda hüzünlü ayin

Arıburnu önündeki Anzak Koyu'nda düzenlenen Şafak Ayini töreninde Türkiye'yi Çanakkale Vali Yardımcısı Ali Partal temsil ederken, törenlere, Avustralya Genel Valisi Quentin Bryce, Yeni Zelanda Başbakanı John Key'in yanı sıra Türk Silahlı Kuvvetleri'nin üst düzey mensupları, gaziler, Avustralya ile Yeni Zelandalı askerler ve 7 bin Anzak torunu katıldı. Akşam saatlerinde Anzak Koyu'na gelen Anzak torunlarının bir bölümü, tören başlayıncaya kadar uyku tulumları içinde uyudu. Ayin öncesi Avustralya Kraliyet Deniz Kuvvetleri ile Yeni Zelanda Savunma Kuvvetleri Bandoları tarafından müzik dinletisi yapıldı. Tören alanına kurulan dev ekranlardan savaş ile ilgili belgeseller ve savaşa katılan askerlerin anılarının anlatıldığı röportajlar gösterildi.
Avustralya Muhafız Birliği ve Yeni Zelanda Silahlı Kuvvetleri üyelerinden oluşan tören kıtasının saat 05.30'da alana gelmesiyle ‘Şafak Ayini' başladı. Yeni Zelanda Genelkurmay Başkanı Korgeneral Jeremiah Mateparae, anma çağrısında bulundu. Türk subayları tarafından hem Türkçe hem de İngilizce olarak Mustafa Kemal Atatürk'ün 1934 yılında Anzak annelerine hitaben yazdığı mektup okundu. Mektupta şöyle denildi;
“Uzak memleketin toprakları üstünde kanlarını döken kahramanlar; burada dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükun içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar; göz yaşlarınızı dindiriniz, evlatlarınız bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.”

Avustralya Genel Valisi Quentin Bryce, yaptığı konuşmada Gelibolu'da kaybolan ve ‘kırılan' Yeni Zelanda ve Avustralyalıları hatırladıklarını anlatırken, hafızaları yeniden gözden geçirdiklerini söyledi. Bryce, şöyle devam etti:

“Bizlerin ayrı ve ortak anılarımızdaki yerlerini bir kez daha vurguluyoruz. Bunu yaparken geçmişe dayanak noktası olacak, geleceğimize rehberlik edecek ve şimdiyi daha net ve daha dürüst bir şekilde görebilmemize yardımcı olacak, daha büyük bir anlayış, daha şefkatli bir ilgi ve daha yüksek bir bilgeliği içimizde bulmaya gayret ediyoruz. Geçmiş yüzyıl içinde o kadar çok şey öğrendikki, haklı bir amaç için cesaret, insiyatif almak, beceri. Bağlılık, dostluk ve dayanıklılığın yeri her zaman ruhumuzda ve konuşmalarımızda kalacaktır. Anzak günü, sözüne ettiğim her şeyin yanında sevgidir. Her tür sevgi, millet sevgisi, hizmet sevgisi ve aile sevgisidir. Sevgi, insanın zafer ve yenilgisine anlam katar. Bu anma, aynı zamanda şükran ve saygı günüdür.”

ESKİ DÜŞMAN, ESKİ DOST
Yeni Zelanda Başbakanı John Key ise, 95 yıl önce Yeni Zelanda ve Avustralyalı bir grup genç adamın belirsiz bir ışıkta, kıyıya doğru kürek çekerek, bugün kendi adlarını taşıyan küçük bir koya ayak bastıklarını anlattığı konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Evlerinden, ailelerinden binlerce kilometre uzaklıktaki bu genç adamların, 1915 senesinin bugününde Yeni Zelanda ve Avustralya'nın ulusal kimliklerini oluşturdukları sıkça söylenir. Kendi kimliğimizin artan bilincinin güçlü bir sembolü, ulusumuzun gurur bayrağı idi. Amansız bir direniş karşısında, sadakat, cesaret, azim, girişim ve merhametlerini ispat ettiler. Hem dost devletlerin hem de düşman devletlerin saygısını kazandılar. Bu savaş, ulusal kimlik bilincinin oluşmasında önemli bir rol oynadığından bizim olduğu kadar Avustralyalılar'ın hafızasına kazınmıştır. Türk tarihini de biçimlendiren bir zamandır. Gelibolu kahramanı Mustafa Kemal, kurucu başkanı olmuştur. Bugün, her zaman bir hüzün anı olacaktır. Bizler bugün barış içerisinde eski düşmanlar, eski dostlar olarak onları anarken kenetlenmiş bulunuyoruz.”

Konuşmaların ardından Yeni Zelandalı Baş Rahip Don Parker ve Avustralyalı Baş Rahip Garry Lock, barış için dua yaptırıldı, ilahiler okundu. Ataları için dua eden torunlar duygulu anlar yaşadı ve gözyaşı döktü. Tören, savaşa katılan ülke çelenklerinin Anzak yazısının bulunduğu kaideye sunulmasıyla devam etti. 2 dakikalık saygı duruşu ardından Baş Rahip Don Parker tarafından son dua yaptırıldı. İstiklal Marşı, Avustralya Milli Marşı ve Yeni Zelanda Milli Marşları çalınarak ülke bayraklarının göndere çekilmesiyle tören sona erdi.
Törenler, bugün saat 10.00'da Avustralyalılar'a ait Lone Pine Anıtı’nda, ardından da 57. Alay Şehitliği'nde sürecek. Son tören ise Conkbayırı'ndaki Yeni Zelanda Anıtı’nda yapılacak. (dha)