Meclis’te Anayasa maratonu başlıyor

CHP’nin komisyon toplantısına tüm milletvekilleriyle katılması ve çok sayıda önerge vermesi bekleniyor. AKP komisyon aşamasının tamamlanmasının ardından ise teklifin 13-30 Nisan tarihleri arasında Genel Kurul’da görüşülmesini planlıyor.
Meclis Genel Kurulu haftaya seçim kanunlarında değişiklik öngören AKP’li Haluk İpek’in kanun teklifinin görüşmelerini sürdürerek başlayacak. 6 Nisan Salı günü sözlü soruların ardından teklifin görüşmelerine devam edilecek.

SEÇİM KANUNLARINDA DEĞİŞİKLİK TEKLİFİNE DEVAM
Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Milletvekili Seçimi Kanunu’nda değişiklik yapılmasını öngören teklif, “Siyasi partiler ve adayların seçim döneminde, Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları yerel dil ve lehçelerde de sözlü propaganda” yapabilmesine olanak tanıyor. Teklif internet ortamında da propaganda yapılmasını sağlıyor. Buna göre seçim döneminde broşür, el ilanı, parti bayrağı, afiş, CD, DVD dışında hediye ve eşantiyon dağıtılamayacak. Oy sandıklarının şeffaf plastikten olmasını öngören teklif, ilçe seçim kurullarından YSK’ya elektronik ortamda gönderilen sonuçların, talepleri halinde siyasi parti genel merkezlerine iletilmesini de öngörüyor. Tekliflere göre son yapılan genel seçimlerde en çok oyu almış 4 siyasi parti ve TBMM’de grubu bulunan siyasi partiler, YSK’da temsilci bulundurabilecek, seçimlerden propaganda süresi ise güneş battıktan iki saat sonrasına kadar uzatıldı. Bu hafta Salı günü 15.00-20.00 Çarşamba ve Perşembe günleri 13.00-20.00 saatleri arasında çalışacak olan Genel Kurul’da seçim kanunları teklifinin yasalaşmasının ardından yeni vakıf üniversiteleri kurulmasını öngören tasarılar ele alınacak.

YENİ ÜNİVERSİTELER KURULUYOR
Tasarılar İstanbul’da Fatih Sultan Mehmet, Ön Asya, Süleyman Şah, Bezm-i Alem Üniversitesi ve Sabahattin Zaim Üniversitesi, Samsun’da da Canik Başarı Üniversitesi’nin kurulmasını öngörüyor.

SİLAH KANUNU TASARISI KOMİSYONDA
Meclis Genel Kurulu’nun yanı sıra komisyonların gündemi de yoğun olacak. Tarım Orman ve Köyişleri Komisyonu, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının adının “Tarım ve Gıda Bakanlığı” olarak değiştirilmesini ve teşkilat yapısını yeniden düzenleyen tasarıyı, 7 Nisan Çarşamba günü görüşecek. İçişleri Komisyonu da Silah Kanunu Tasarısını 8 Nisan Perşembe günü ele alacak.

KOMİSYONDA TAKTİK SAVAŞI YAŞANACAK
Bu haftanın en önemli gündem maddesi ise Nisan ayı sonuna kadar sürmesi beklenen Anayasa değişikliği maratonu olacak. AKP’nin 3’ü geçici olmak üzere toplam 29 maddelik teklifi 7 Nisan Çarşamba günü Anayasa Komisyonu’nda ele alınmaya başlanacak. Görüşmelerin komisyonda Perşembe ve Cuma günleri de devam etmesi bekleniyor. Komisyon görüşmeleri özellikle CHP ve AKP arasında taktik savaşına neden olacak. Teklifle ilgili yaşanan imza kriziyle ilgili komisyonda usul tartışması açacak olan CHP, görüşmeleri engellemek için bütün milletvekilleriyle toplantı salonunda olacak ve çok sayıda önerge verecek. MHP’nin önerge vermesi beklenmezken, BDP de yapılması istediği değişikliklerle ilgili önerge verecek.

TEKLİF NE GETİRİYOR?
Kabul edilmesi halinde bugüne kadar ki en kapsamlı Anayasa değişikliğini sağlayacak olan teklif, Anayasa Mahkemesi ve HSYK’nın yapısında değişiklikler öngörüyor. Buna göre, Cumhurbaşkanı, Askeri Yargıtay’dan da Anayasa Mahkemesine üye seçecek. Anayasa mahkemesinin üye sayısı 17’ye indirilecek. 12 Eylül darbecileriyle ilgili geçici 15’nci maddeyi kaldıran teklif ayrıca, Meclis Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Kuvvet Komutanları ve Jandarma Genel Komutanı’nın görevleriyle ilgili suçlarından dolayı Yüce Divan’da yargılanmalarının da önünü açıyor. Askeri mahkemeler, asker kişilerin sadece askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri askeri suçlara ait davalara bakmakla görevli olacak. Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve düzenin işleyişine karşı suçlara ait davalar, her durumda adliye mahkemelerinde görülecek. Siviller, savaş hali dışında askeri yargıda yargılanamayacak. Siyasi partiler hakkında kapatma davasını yeniden düzenleyen teklife göre, Siyasi partiler hakkında kapatma davası, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın talebi üzerine, TBMM’de grubu bulunan her siyasi partinin 5’er üye ile temsil edildiği ve Meclis Başkanı’nın Başkanlığında oluşturulacak komisyonun üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ve gizli oyla vereceği izin üzerine açılacak dava sonucunda Anayasa Mahkemesince karara bağlanacak. Anayasa Mahkemesi, kapatma kararı veremeyecek, fiilin ağırlığına göre partinin devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına karar verilecek. Kapatma davasının kaldırılmasına paralel olarak, milletvekilliğinin düşürülmesi uygulaması da kaldırılıyor. Teklif, siyasi partilerin mali denetiminin de Sayıştay tarafından yapılmasını öngörüyor. Yüksek Askeri Şura kararlarına yargı denetimi getiren teklif, Ekonomik ve Sosyal Konseyi Anayasa kapsamına alıyor ve genel grev yasağını kaldırıyor.

GENEL KURUL’DAKİ MARATON 13-30 NİSAN ARASINDA
Teklifin görüşmelerinin komisyonda tamamlanmasının ardından Genel Kurul’daki maratonun ise 13-30 Nisan tarihleri arasında yaşanması bekleniyor. Anayasa değişikliği teklifleri, TBMM Genel Kurulunda iki tur halinde görüşülüyor. İlk turda geneli ve maddeleri üzerinde yapılan konuşmaların ardından maddelerin tek tek gizli oylamasına geçiliyor. Teklif için ilk turda, maddelerine geçilmesi ve 29 madde için 30 gizli oylama yapılacak. İkinci turda, maddeler üzerinde konuşma olmayacak. Ancak, maddeler üzerinde değişiklik önergesi verilmiş ise o önerge üzerinde milletvekilleri konuşabilecek. İkinci turda da maddelerin yanı sıra teklifin tümüyle birlikte 30 gizli oylama yapılacak. Teklifin kabulü, Meclisin üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun (330) gizli oyuyla mümkün oluyor. Cumhurbaşkanı, Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere TBMM’ye geri gönderebiliyor. Meclis, geri gönderilen kanunu, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla aynen kabul ederse, Cumhurbaşkanı bu kanunu halkoylamasına sunabiliyor.
Meclisin üye tamsayısının beşte üçü (330) ile üçte ikisinden (367) az oyla kabul edilen Anayasa değişikliği hakkındaki kanun, Cumhurbaşkanınca iade edilmediği takdirde halkoylamasına sunulmak üzere Resmi Gazetede yayımlanacak. Anayasaya göre, “Doğrudan veya Cumhurbaşkanının iade üzerine, Meclis üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla kabul edilen Anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya gerekli görülen maddeleri, Cumhurbaşkanı tarafından” halkoyuna sunulabiliyor. Halkoylamasına sunulmayan Anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya ilgili maddeler Resmi Gazetede yayımlanıyor.