Kız çocuklarında ergenlik yaşı neden 8’e düştü?

‘‘Son yıllarda özellikle kız çocuklarında erken ergenlik sorunu çok yaygın. Bu durum da ebeveynleri endişelendiriyor ve belirtilerle karşılaştıklarında ne yapacaklarını şaşırıyorlar’’ diyen Prof. Dr. Büyükgebiz, bu konuda merak edilen noktalara açıklık getirdi

Uzmanlar, erken ergenliğin son 20-30 yılda tüm dünyada artan bir sorun olduğunu belirtiyor. Üstelik bu sorunun en çok da kız çocuklarında görüldüğüne dikkat çekiyorlar. Peki bunun sebepleri nelerdir? Ne zaman erken ergenlikten şüphe edilmelidir? Süreç durdurulabilir mi? Tedavi gerekir mi? Önlenmesi mümkün mü?

İşte Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz'in bu sorularıma verdiği yanıtlar…

Birçok nedeni var

Erken ergenlik; kızlarda meme gelişiminin 8 yaştan önce, erkeklerde ise testis gelişiminin 9 yaştan önce oluşmasıdır. Genellikle kız çocuklarda daha fazla görülür. Genetik, küresel ısınma, temas ve solunumla vücuda giren kimyasallar erken ergenliğin sebepleri arasında yer alır. Hormonlu gıdalar, yiyecek-içeceklerdeki katkı maddeleri ve bu tür beslenmeyle artan obezite de erken ergenliğin önemli nedenleri arasındadır. Bütün sebze ve meyvelerde doğal östrojen vardır. Ancak keçiboynuzu, arı sütü, propolis, meyan kökü gibi aktar ürünlerinde östrojen miktarı daha fazladır. Bu ürünlerin fazla tüketilmeleri kanda östrojen seviyesini artırıp, erken ergenliğe yol açabilir. Daha zararlısı plastik üretiminde kullanılan bisfenol ve kozmetiklerde kullanılan fitalat gibi kimyasallardır. Bunlar da östrojenik etki yapar. Erken ergenliğe nadiren beyinde hamartom denilen damar birikintileri de sebep olur.

Bu belirtiler dikkate alınmalı

Koltuk altı ve genital tüylenme, ter kokusu, hafif sivilcelenme ergenlik başlamasına delalet etmez. 6-8 yaş arası herkeste salgılanan böbreküstü bezi hormonu bazı çocuklarda bu durumlara sebep olabilir. Ergenlik olduğuna karar vermek için mutlaka görülmesi gereken belirtiler şunlardır. Kızlarda memelerin tek veya çift taraflı büyümesi, erkeklerde de yumurtalıkların büyümesidir. Meme ağrısı meme büyümesine eşlik edebilir, meme büyümesi de memede tomurcuklanma şeklinde kendini gösterir.

Ebeveynler nasıl bir yol izlemeli?

Ergenlik dönemiyle ilişkilendirilen birtakım belirtiler, erken yaşta görüldüğünde ebeveynler endişe duyuyor. Ergenliğin ilaçla durdurulmasını isteyebiliyor. Evet, erken tanı ve tedavi kızlarda erken adet görme ve boyun kısa kalmasını; erkek çocuklarda da yine boyun kısa kalmasını ve erken cinsel gelişimi önler. Ancak erken ergenlik bilimsel olarak kanıtlanıp, erken adet görme, boy kısalığı gibi sorunlara yol açacaksa durdurulur ve buna da aile değil, uzman hekim karar verir. Normal devam eden, ancak normale göre biraz erken başlamış ergenlikte, ergenliğin ilaçla durdurulması söz konusu olamaz. Bilimsel olarak yanlış olur ve çocuğun normal giden fizyolojisiyle oynanmış olur.

Çocuğu nasıl etkiler?

Erken ergenliğe giren çocuklar yaşıtlarından daha uzun boylu ve genellikle daha kiloludur. Bunun sebebi ise salgılanan seks hormonu denilen kızlardaki östrojen, erkeklerdeki testosterondur. Bu çocuklar yaşıtlarına göre psikolojik olarak farklıdır. İlgi alanları değişiktir. Daha olgundurlar, karşı cinse ilgileri artabilir. Çocukluk yaşının özellikleri yerine ergen bir çocuğun özelliklerini küçük yaşlarda gösterirler.

Tedavi edilmeli mi?

Erken ergenliğin tanı konamadığı zaman, tedavi edilmezse; boy kısalığı, erken adet görme ve psikolojik rahatsızlıklara sebep olabilir. Dolayısıyla tanı konduğunda tedavi edilmelidir. Ancak bunun için fiziksel muayene, laboratuvar tetkikleri ile olgunun erken ergenlikte olduğu saptanmalıdır. Bazen 6-8 yaş aralığında iyi huylu meme büyümeleri olabilir. Bu durumu erken ergenlikten ayırt etmek gerekir, bu durumda tedaviye gerek yoktur.

Önlenebilir mi?

Erken ergenliğe karşı çocuğu hormonlu, katkılı gıdalardan mümkün olduğu kadar uzak tutmak ve doğal beslemeye çalışmak gerekir. Onları fast food yerine tencere yemeğine alıştırmalı, bisküvi, cips gibi abur cuburlar yerine kuru meyve, kuruyemişle beslemeliyiz. Günlük yaşamda oda kokularından yemek yediğimiz plastik kaplara kadar kullandığımız, giydiğimiz, yediğimiz, içtiğimiz hemen her şeyde çeşitli kimyasallar var ve bunlar hormonlarımızın salınımını bozuyor. Dolayısıyla hormon bozucularla ilgili yayın ve bilgileri takip edip, çocuklarımızı bunlardan da uzak tutmalıyız. Ayrıca zehirli atıkları belediye hizmeti olarak derelerden ve tarım toprağından uzak tutmak, ekolojik tarıma dönmek de genel sağlığımız kadar erken ergenlik sorununa karşı etkili çözümler arasında yer alır.

Sözcü