İnsülin direnci en çok ofis çalışanları için tehdit

İç Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Memduh Caymaz, modern çağın hastalığı olarak bilinen insülin direnci, çalışma hayatında özellikle ofis çalışanlarını olumsuz etkilediğini belirterek alınması gereken önlemleri sıraladı.

Günümüzde ofis çalışanlarının sayısı belirgin olarak artmıştır, beslenme düzenindeki değişikliklerle beraber bu grup insanlarda obezite ve bunun sonucu olarak da insülin direnci giderek artmaktadır. Şunu özellikle konunun başlangıcında vurgulamak isterim ki, insülin direnci kilolu olmaya veya kilo alımına neden olmaz, tam tersi, kilolu olmak veya kilo almak insülin direncine neden olur. Yani kilolu olduğumuz için insülin direncimiz oluşuyor, kilo kaybedersek, normal kilomuza dönersek insülin direnci düzelir.

İnsülin hepimizin vücudunda doğuştan var olan, basit olarak ifade edersek, pankreastan salgılanan ve kan şekerini düşüren hormondur. Etkisinin azalmasında ve eksikliğinde şeker hastalığı meydana gelmektedir.

İnsülin direnci ise insülinle meydana gelen kan şekeri düşüklüğü derecesindeki azalmadır, yani kan şekerini yeterli düzeyde düşürmek için daha fazla insülin gerekir. İnsülin direncinin en sık görülen nedeni obezitedir.

Obezite ilişkili insülin direncinin sonuçları şunlardır; açlık şekerinde yükseklik (şeker hastalığı olmadan), şeker yükleme testinde 2. saat şekerinde yükseklik (şeker hastalığı olmadan), şeker hastalığı (tip 2), kan yağı (trigliserid) yüksekliği, iyi huylu kolesterol (HDL) düşüklüğü, tansiyon yüksekliği, şeker hapı veya insülin kullanan kişilerde şeker düzeylerinin yükselmesi, kalp-damar hastalığı, polikistik over sendromu, alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı, bazı kanserler (meme, kalın bağırsak, rahim kanseri gibi).

Obezite, özellikle de abdominal obezite dediğimiz göbek bölgesinde ki yağlanma insülin direnci ile yakın ilişkilidir. Başlangıçta pankreasımız salgıladığı insülin miktarını arttırarak bu durumu, yani insülin direncini, kompanse eder, düzeltir. Obezite ilişkili bir çok insülin direnci olan hastada kan şekerleri normaldir veya hafif yüksektir. Fakat birçok hasta sonuçta bu düzeltmeyi, bu kompansazyonu, devam ettiremez ve sonuçta şeker hastası (tip 2) olur.

Geniş popülasyon bazlı çalışmalarda insülin direnci tanısı için HOMA-IR denilen açlık glukoz ve insülin düzeyleriyle hesaplanan bir formül kullanılmıştır. Ancak ne HOMA-IR ne de diğer bir formül QUICKI ‘ nin, eksikliklerinden dolayı, poliklinik şartlarında insülin direnci tanısı için rutin kullanımı önerilmez. Daha özel tanı yöntemleri vardır ancak bunlarında pratik olarak uygulanması zordur. Bu yüzden insülin direnci tanısı klinik olarak doktor tarafından konulur.

Tedavi kısmından da bahsetmek gerekirse, tedavinin temelini kilo kaybı ve fiziksel aktiviteyi arttırmak oluşturur. Gelelim asıl konuya; metformin kullanımına. Metformin diyabet gelişiminin önlenmesinde etkilidir ancak diyet ve egzersiz kadar etkili değildir. Bu yüzden asıl tedavi kilo kaybı ve egzersizdir.

Bununla birlikte kalp-damar hastalıklarının riskini azaltmaya yönelik olarak kan basıncı yüksekliği ve kolesterol yüksekliği de tedavi edilmelidir. Metformin ve pioglitazon , yüksek riskli hastalarda, şeker hastalığı gelişimini azaltmaktadır ancak kalp-damar hastalıklarının önlenmesine dair sonuçları yeterince açık değildir.

STRESE MARUZ KALMAKTAN KAÇININ

Hemen herkes zaman zaman strese maruz kalabiliyor ve bu durum olağan kabul ediliyor. Ancak sürekli stres altında olan kişilerde stres hormonları olan adrenalin ve kortizol daha fazla salgılanıyor. Bu hormonlar da insülin direncini kolaylaştırıyor.

OFİS YAŞAMINIZDA BU ÖNERİLERE KULAK VERİN, RAHAT EDİN:

* Kahvaltıda hamur işleri ve bol kalorili yiyecekleri tercih etmemek; mümkünse peynir, zeytin, domates, salatalık gibi kahvaltılıkları tüketmek. 

* Öğle yemeklerini dışarıdan sipariş etmek yerine, restorana ya da yemekhaneye gitmek. 

* Öğle öğününde bol yağlı, karbonhidratlı gıdaları değil, düşük kalorili ve besleyici yemekleri tercih etmek. 

* Tatlı olarak şerbetli, ağır tatlılar yerine sütlü ya da meyveli olanları tüketmek. 

* Çay, kahve, oralet ya da meşrubat değil, günde 1,5- 2lt su içmek. 

* Ara öğünleri atlamamak. 

* Ofis içinde mümkün olduğunca hareketli olmak. 

* Ofis egzersizlerini uzmanından öğrenip, uygulamak

Hürriyet