Eşitlikte Sondan Sekizinciyiz!

Dünya Ekonomik Forumu’nun düzenli olarak hazırladığı “Küresel Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği” raporunun 2010 yılına ait sonuncusu geçtiğimiz günlerde yayımlandı. Tüm ülkeleri kadın erkek eşitliği konusunda mercek altına alan bu raporda değerlendirme dört temel kıstas üzerinden yapılıyor: Eğitim seviyesi, fırsat eşitliği, sağlık ve yaşam beklentisi, siyasi güç.

350 sayfalık son rapora bakıldığında tüm kategorilerde yapılan toplam değerlendirme sonucu ortaya çıkan tablo Türkiye adına tam bir felaket: Türkiye 134 ülke içinde kadın-erkek eşitliği konusunda 126. sırada yer alıyor! Tabloya göre Türkiye Yemen, Çad, Pakistan, Fildişi Sahilleri, Suudi Arabistan, Fas, Benin ve Mali’yi geride bırakırken, İran, Suriye, Umman, Bahreyn, Ürdün, Cezayir, Burkina Faso ve Kamerun’un ardında kalıyor!

Puanlama usulüne göre oluşturulan kategorilere ayrı ayrı bakıldığında ise durum şöyle:

Okuma yazma oranı başta olmak üzere, ilk ve orta dereceli eğitim ile yükseköğrenime devam oranlarının değerlendirilmeye alındığı “eğitim seviyesi” bölümünde Türkiye 134 ülke içinde 109. sırada.

Kadınların toplam istihdam içerisindeki payının yanı sıra, üst düzey yöneticiler arasındaki kadın oranı, eşit işe eşit maaş ve kadınların ortalama gelir durumlarının ele alındığı “fırsat eşitliği” kategorisinde Türkiye 131. sırada. Bu bölümde Türkiye sadece Pakistan, Yemen ve Suudi Arabistan’ı geçebilmiş! Daha da kötüsü 2006’dan bu yana aynı kurumu yayımladığı raporlarla karşılaştırıldığında Türk kadının istihdam konusundaki durumunun her geçen yıl çok daha kötüleştiği görülüyor!

YAŞAM SEVİYESİ

Ortalama yaşam seviyesi ve kalitesinin değerlendirmeye alındığı “sağlık ve yaşam beklentisi” kategorisinde ise Türkiye 134 ülke arasında 61. sırada.

Son kategori olan, kadınların sahip olduğu siyasi gücü meclislerdeki kadın oranı, hükümetlerdeki kadın bakan sayısı gibi kıstaslar bağlamında değerlendiren “siyasi güç” bölümünde ise Türkiye 99. sırada!

Dünya Ekonomik Forumu’nun rakamları bu şekilde…

Yabancı kuruluşların önyargılı ya da taraflı davranışlar içine girebileceği gerçeğini göz önünde tutarak gerçekliğe ulaşmak adına bu noktada yapılacak işlerden biri aynı alanda yayımlanmış başka raporlara bakmaktır.

Hemen ekleyelim ki pek çok yerli ve yabancı kurumun yayımladığı istatistiklerde Türkiye adına benzer durumla karşılaşmak mümkün…

SOSYAL HAKLAR GERİ ALINDI

Örneğin, geçtiğimiz Temmuz ayında Birleşmiş Milletler Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi kapsamında düzenlenen toplantıların Türkiye oturumu yapılmıştı. Bu oturumda Türk kadın örgütleri tarafından hazırlanan bir Gölge Rapor tartışılmıştı. Bu rapora göre Türkiye’de son beş yılda kadın-erkek eşitliği konusunda bir tane bile somut adım atılmamış, hiçbir ilerleme kaydedilmemişti! Hatta 2008’de AKP hükümetinin yürürlüğe koyduğu Genel Sağlık Sigortası uygulaması ile kadınların mevcut sosyal güvenlik hakları ellerinden alınmıştı…

Gelin bir de Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ilgili konuda görev yapan bir kurumunun raporlarına bakarak, yabancı kurumların istatistikleri ile bir karşılaştırma yapalım…

Bugün ülkemizde Başbakanlığa bağlı olarak görev yapan Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü adında bir kurum var. Bu kurum geçtiğimiz Şubat ayında “Türkiye’de Kadının Durumu” adlı bir rapor yayımladı.

Bu raporun Türk kadının siyasi gücünü değerlendirdiği kısmına bakarsanız, aslında Dünya Ekonomik Forumu’nun 2010 raporunun aynı başlıkta Türkiye’ye insaflı davrandığını göreceksiniz. “Türkiye’de Kadının Durumu” raporuna göre TBMM’de yer alan kadın milletvekillerinin oranı 2007 seçim sonuçları itibarıyla %9,1’dir. Bu oranla aynı rapora göre Türkiye’nin dünya ülkeleri arasındaki yeri 109. sıradır. Hâlbuki Dünya Ekonomik Forumu’nda bu kategoride Türkiye 99. sırada gösterilmektedir…

Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü’nün söz konusu raporunda yer alan resmi rakamlara göre Türkiye’de kadınların iş gücüne katılım oranı 1999’da %34,1 iken 2008’e geldiğimizde bu oran %24,5 düzeyine gerilemiştir. Bırakınız ilerlemeyi, sabit bir oranda durmak dahi söz konusu değil! Rakamlar ortada…

Aynı raporun kadınların eğitim durumuna ilişkin bölümünde yer alan resmi verilere göre tüm Türkiye’de 2009 yılı itibarıyla okuma yazma bilmeyen kadın sayısı 3.730.553’tür. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde kadın nüfusunun yaklaşık yarısı okuma yazma bilmemektedir!

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nın “Kadınım, İşsizim, Mutsuzum” adlı raporuna göre bugün toplam işsizlerin üçte biri kadınlardır.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın “Kadınların Siyasete Katılımını Artırmak” başlıklı raporuna göre ise Türkiye’de 2009 yılında çalışan kadınların %59’u sosyal güvenceden yoksundur…