
İnsan Hakları Nerede?
İran Devlet Başkanı Mahmud Ahmedincad’ın Brezilyalı meslektaşı Luiz Inacio Lula da Silva ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile 17 Mayıs tarihinde elleri havada halde çektirdiği fotoğraf aklıma tek bir düşünce getirdi. Demokratların, sırf ABD'yi rahatsız etmek ve büyük güçlerin masasında oynayabileceğini göstermek için başka demokratları Yahudi Soykırımı’nı reddeden ve seçimlerde oy çalan İranlı eşkıyaya satmasından daha çirkin bir şey olabilir mi?
Washington merkezli düşünce kuruluşu Carnegie Endowment uzmanı Karim Sadjadpour’a göre, gelişmekte olan ve hiçbir bloğa ait olmayan ülkeler, insan haklarını bir kenara koyarak yıllarca ABD’nin çıkarlarını alaycı bir şekilde takip etmeye çalıştı. Ancak Türkiye ve Brezilya, dünya sahnesine çıkmaya heves ettikçe, bir zamanlar başka ülkelere yönelttikleri eleştirilere hedef olacaklar.
Lula ve Erdoğan’ın İran’a düzenledikleri gezi, Tahran’ın işkenceyle itirafa zorladığı beş politik tutukluyu idam etmesinden birkaç gün sonrasına rastladı. İki lider Ahmedinecad’ı kardeşi gibi kucakladı ancak insan haklarından hiç bahsetmedi.
İNSAN HAKLARI NEREDE
Sadjadpour, “Ortadoğu’da hakkını arayan tek insanların Filistinliler olduğuna dair yanlış bir kanı var. Eğer bu kanıyı destekleseniz, Ahmedinecad gibileri şımartırsınız” dedi.
Türkiye ve Brezilya yeni gelişmekte olan iki demokrasi. Ancak bu iki ülke liderinin, kendi vatandaşlarının keyfini sürdüğü ifade özgürlüğü ve siyasi seçme haklarını talep eden İranlıları ordusu ve polisiyle püskürten Ahmedinecad’a sarılmaları utanç verici bir şey.
Amerikan Washington Post gazetesi ve Newsweek dergisi grubunun sahip olduğu saygın dış politika dergisi Foreign Policy’nin baş editörü ve Venezüella eski ticaret bakanı Moises Naim, “Lula politik bir dev, ancak ahlaki açıdan bir hayal kırıklığı olduğunu söylemek yanlış olmaz” yorumunu yaptı.
Naim, “Lula, Latin Amerika’da demokrasinin yayılmasını engelliyor. Venezüella’nın diktatör görünümlü lideri Hugo Chavez ve Küba lideri Fidel Castro’yu düzenli olarak öven Lula, şimdi de Ahmedinecad’ı destekliyor” dedi.
MADALYONUN ÖTEKİ YÜZÜ
Brezilya ve Türkiye İranlıları endişe duyulan nükleer programlarını durdurmaya ikna etmiş olsaydı, ABD bunu onaylayabilirdi. Ancak yaşanan bu değildi. İran yaklaşık 2 bin 200 kilogram düşük zenginleştirilmiş uranyuma sahip. 17 Mayıs tarihinde yapılan anlaşmada Tahran, stokundaki nükleer yakıtın 1,200 kilogramını nükleer yakıt karşılığında Türkiye’ye göndermeyi kabul etti.
Tıbbi araştırma reaktörü için kullanılacak nükleer yakıt atom bombası üretmek için kullanılamıyor. Ancak transferin ardından İran’ın elinde bomba üretmek için zenginleştirebileceği yaklaşık 1,000 kg uranyum kalıyor. Uzmanlara göre, bu miktardan bomba üretebilmeye yetecek yakıt elde etmek, sadece birkaç aylık bir süreç gerektiriyor.
İran’ın vardığı anlaşmayla elde etmek istediği şey, ülkenin nükleer tesislerinin Birleşmiş Milletler (BM) müfettişlerine açılması yönündeki uluslararası baskıyı kırmak ve şaibeli Temmuz 2009 seçimlerinin tekrar yapılmasını isteyen İran demokratik hareketini geri püskürtmesinin yıldönümünde Ahmedinecad’ı yasallaştırmaktı.
Stanford Üniversitesi’nde İran uzmanı olan Abbas Milani, “İran’ın dini rejimi ABD ile arasındaki güven oyununda nükleer programı ilişkilerin odak noktası kılmakta başarılı oldu. Batı ise İran’a daima iki yönlü politika izlemeliydi: Nükleer programda ağırbaşlı, insan hakları ve demokrasi konusunda ise daha ciddi bir diplomasi” dedi.
Eğer İran bomba üretirse, o bombanın demokratik bir İran’ın kontrolünde olmasıyla, bugünkü rejimin kontrolünde olması arasında çok büyük farklar oluşacak. İran’da gerçek demokrasiyi teşvik edenler meleklerin tarafında olacak. Mevcut tiran rejiminin gizli nükleer programını devam ettirmesine destek verenler ise, bir gün İran halkına cevap vermek zorunda kalacak.
*Thomas L. Friedman'ın 26 Mayıs tarihli köşe yazısıdır.
Yorum Ekle
Diğer Haberler
F-35 savaş uçağı Hindistan'da acil iniş yaptı!
İngiltere'ye ait olduğu öğrenilen F-35 savaş uçağının yakıt sıkıntısı nedeniyle Hindistan'daki havalimanına acil iniş yaptığı bildirildi. İngiltere'ye ait F-35 savaş uçağının yakıt sıkınt...
İsrail saat 14:00'te Tahran'ın doğusunu vurmaya başladı!
Saldırıların Tahran'ın doğusuna yapıldığı kaydedildi. Tahran'dan patlama sesleri gelirken İran hava savunma sistemlerinin aktive edildiğini açıkladı. İran basınında yer alan haberlere gör...
İsrail’in medya savaşına eski komutan geri döndü
İsrail ordusu, İran'la artan gerilim nedeniyle eski sözcüsü Tuğamiral Daniel Hagari'yi yeniden göreve çağırdı. Hagari, IDF Sözcülük Birimi'nin komuta merkezini yönetecek.
İran'dan barış için ilk umut: "İsrail durursa biz de dururuz"
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, İsrail ile devam eden çatışmalara ilişkin ateşkes şartını açıkladı. İran, İsrail'in saldırıları durdurması halinde kendilerinin de İsrail'e saldırmayac...
Tüm hava sahası kapalıyken tek başına uçtu: On binler canlı izledi
İran ve İsrail arasındaki tarihi gerilim, oldukça ilginç anlara da sahne oldu... Bölgedeki tüm ticari uçuşlar iptal edilirken, İran merkezli Mahan Air'e ait bir yolcu uçağı gökyüzünde yal...
Trump, Washington'daki askeri geçit törenine katıldı
ABD Başkanı Trump 79’uncu doğum gününde, Washington'da ilk kez yapılan ABD ordusunun askeri geçit törenine katıldı. ABD Başkanı Donald Trump, 79’uncu doğum günü ve ABD ordusunun kuruluşun...
'Demir Kubbe' yetersiz kaldı: İran böyle deldi!
İki dalga halinde 150 füze fırlatan İran, Tel Aviv’deki Savaş Bakanlığı karargahını iki kere vurdu ve görüntülere göre en az iki Demir Kubbe füze savunma bataryasını imha etti. Bunun yanı...
Bir Air India vakası daha! Bomba ihbarı yapıldı uçak acil inişe geçti
"Air India"nın, bir şanssızlık daha yaşadığı öğrenildi. Tayland'ın Phuket Adası'ndan Yeni Delhi'ye giden uçağın, bomba ihbarının ardından kalkışından kısa süre sonra acil iniş yaptığı bil...
Hindistan Başbakanı Modi, Facianın Yaşandığı Yere Gitti
Hindistan'ın Ahmedabad kentinde kalkıştan kısa süre sonra düşen yolcu uçağı dünyanın gündemine oturdu. Uçakta bulunan 242 kişiden sadece 1 kişi sağ kurtuldu. Başbakan Narendra Modi, kazan...
SOSYAL MEDYA
MAGAZİN
Şarkıcı Lara İran'da mahsur kaldı: 'Durum çok kritik'
Ortadoğu’daki gerilim sürerken İran’da bulunan şarkıcı Lara, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla dikkat çekti. Ortadoğu’da tansiyon her geçen gün daha da yükseliyor. İsrail ile İra...
TEKNOLOJİ
EDİTÖR'ÜN SEÇTİKLERİ
Hap mı, bitki mi? Ne işe yarıyor, ne zararlı?
Uykusuzluğa karşı çare olarak görülen her ürün güvenli değildir. İlaçlar, çaylar, takviyeler… Peki hangisi gerçekten işe yarıyor? 50 yaş üstünde uyku destek ürünleri bilinçsizce kullanılıyor. Oysa bazıları sabah sersemliği, düşme riski ve bağımlılık yapabilir.
Yorumlar
Bu haberde yorum bulunmamaktadir.